Voor personen met ernstige diabetes type 1 kan een pancreastransplantatie bevrijding van dagelijkse insuline-injecties en een stabielere controle van de bloedsuikerspiegel bieden. Deze procedure blijft echter uitzonderlijk zeldzaam en is voorbehouden aan een kleine subgroep van patiënten met gevorderde complicaties. Het is geen wondermiddel, maar eerder een behandeling met aanzienlijke risico’s en langetermijnoverwegingen.
Waarom pancreastransplantaties soms voorkomen
Pancreastransplantaties worden in de Verenigde Staten slechts ongeveer 100 keer per jaar uitgevoerd. Deze schaarste is te wijten aan verschillende factoren:
- Beschikbaarheid van donoren: Gezonde alvleesklieren moeten afkomstig zijn van onlangs overleden donoren, doorgaans jonger dan 60 jaar oud.
- Breekbaarheid van organen: De alvleesklier is delicaat en kan tijdens het verwijderen beschadigd raken.
- Complicaties na een operatie: De behoefte aan levenslange immunosuppressieve geneesmiddelen om afstoting te voorkomen, brengt zijn eigen uitdagingen met zich mee, waaronder een verhoogd infectierisico en andere bijwerkingen.
- Wachttijden: De gemiddelde wachttijd voor een transplantatie bedraagt meer dan drie jaar.
Volgens transplantatiechirurg Charles Bratton, MD: “Transplantatie is geen genezing, het is een behandeling. De vraag is of die behandeling je een beter leven geeft dan de ziekte zelf.”
Voordelen van een succesvolle transplantatie
Indien succesvol kan een pancreastransplantatie de noodzaak van insuline-injecties elimineren bij meer dan 90% van de ontvangers, tenminste voor meerdere jaren. Verbeterde bloedsuikerspiegels verminderen het risico op diabetescomplicaties op de lange termijn, zoals zenuwbeschadiging, verlies van gezichtsvermogen en hartziekten. Sommige patiënten ervaren een omkering van bestaande complicaties. De levensverwachting kan ook verbeteren, op voorwaarde dat er minimale complicaties zijn.
Risico’s en langetermijnbeheer
Ondanks de voordelen brengen pancreastransplantaties aanzienlijke risico’s met zich mee:
- Chirurgische complicaties: Bloedingen, infecties en darmblokkades zijn mogelijk.
- Orgaanafstoting: Ongeveer 10-15% van de transplantaties mislukt binnen het eerste jaar.
- Bijwerkingen van medicijnen: Immunosuppressiva kunnen gewichtstoename, hoge bloeddruk en verhoogde vatbaarheid voor infecties veroorzaken.
Eén ontvanger van een transplantaat, Ali Dugger, 40, beschrijft de aanhoudende last: “Het is niet alleen het verlies van je organen dat je kan doden. Het is het onderdrukte immuunsysteem… Zelfs een vitamine met immuunversterkende kruiden kan ervoor zorgen dat je organen worden afgewezen.”
Nier-pancreastransplantaties: een meer gebruikelijke aanpak
Voor patiënten met zowel diabetes type 1 als nierfalen komt een gelijktijdige nier-pancreastransplantatie vaker voor (jaarlijks ongeveer 800-900 procedures in de VS). Deze aanpak biedt hogere overlevingskansen en vermindert het risico op afstoting, omdat voor de niertransplantatie al immunosuppressieve medicijnen nodig zijn.
Eilandceltransplantaties: een minder invasief alternatief
Eilandceltransplantatie, waarbij insulineproducerende cellen worden geïnjecteerd in plaats van een hele pancreas, is een minder invasieve optie. Hoewel het minder vaak voorkomt, kan het de bloedsuikerspiegel verbeteren en hypoglykemie verminderen, maar vereist het nog steeds immunosuppressie. Onderzoekers onderzoeken manieren om deze cellen in het laboratorium te laten groeien om de beschikbaarheid te vergroten.
Het eindresultaat
Pancreastransplantaties blijven een zeldzame maar potentieel levensveranderende optie voor geselecteerde patiënten met ernstige type 1-diabetes. Hoewel ze insulineonafhankelijkheid en een betere levenskwaliteit kunnen bieden, zijn de risico’s en de langetermijneisen voor het beheer aanzienlijk. Alternatieve opties zoals eilandceltransplantaties worden ook onderzocht. Voor mensen met nierziekte in het eindstadium biedt een gelijktijdige transplantatie de meest uitgebreide voordelen. De beslissing vereist een zorgvuldige afweging in overleg met een medisch team.
